– ضرایب یوفا چیست؟
– ضرایب در لیگ قهرمانان چه نقشی دارند؟
– ٰهر چند وقت یک بار تیمی که ضریب بالاتری دارد برنده می شود؟
– ضریب یوفا و آمار لیگ قهرمانان
ضرایب یوفا به عنوان یک روش ناقص و در عین حال ساده، برای ارزیابی توانایی تیمها در اجرای بازی خوب در مسابقات باشگاههای اروپا استفاده میشوند. با توجه به این واقعیت، تا چه حد می توان آنها را به عنوان یک ابزار برای پیشبینی نتایج مسابقات لیگ قهرمانان بهره برداری کرد؟
ضرایب یوفا چیست؟
برای هر تیمی که در لیگ قهرمانان اروپا و لیگ اروپا شرکت می کند، یک ضریب مشخص کننده تعیین میشود. این ضریب، بر اساس ترکیبی از نتایج مسابقات انفرادی آن تیم در رقابتها و پیشرفت آنها، محاسبه میشود.
برای لیگ قهرمانان، امتیازات ضرایب به شرح زیر تخصیص می یابد:
ضریب امتیاز لیگ قهرمانان اروپا
حداکثر تعداد امتیاز ضریبی که یک تیم در یک فصل لیگ قهرمانان میتواند کسب کند، ۳۸ است. در فصل ۲۰۱۹/۲۰، در مرحله یک چهارم نهایی و نیمه نهایی، تنها در یک بازی برگزار شد و هر برد سه امتیاز به تیم متصدی میرسید. به عبارت دیگر، بایرن مونیخ توانست با کسب ۳۶ امتیاز از ۳۶ امتیاز ممکن، بهترین عملکرد را از خود نشان دهد.
ضرایب یوفا بازتاب محاسبه شده از نحوه عملکرد یک تیم در رقابتهای اروپایی در طول فصول اخیر را نشان میدهد.
نقش اصلی ضرایب یوفا در لیگ قهرمانان اروپا مربوط به مرحله گروهی است. در این مرحله، ۳۲ تیم واجد شرایط به چهار گروه هشت تایی تقسیم میشوند. در گروه اول، برندگان لیگ قهرمانان اروپا و لیگ اروپا در فصل قبل به همراه شش قهرمان اروپا و شش تیم برتر بر اساس ضرایب حضور دارند. در صورتی که هر یک از این شش تیم همچنان قهرمان لیگ قهرمانان یا لیگ اروپا باشند، هفتمین و هشتمین تیم برتر ضرب گردیده به عنوان تیمهای حاضر در مرحله گروهی محسوب میشوند.
برای ظرفهای 2، 3 و 4، ۲۴ تیم باقیمانده بر اساس ضرایبی که در پنج فصل گذشته کسب کردهاند، مرتب میشوند. این ترتیببندی منجر به این میشود که یک تیم در ظرف 1 میتواند ضریبی کمتر از تیمهای موجود در هر یک از سه ظرف دیگر داشته باشد.
مسلما ً مهم ترین چیزی که باید در مورد ضرایب یوفا به خاطر داشته باشید این است که آنها به دنبال ارائه ارزیابی مستقیم از توانایی یک تیم نیستند، بلکه به دنبال بازتاب محاسبه شده از نحوه عملکرد آنها در رقابتهای اروپایی در سالهای اخیر هستند.
به عنوان مثال، زمانی که لیورپول قهرمان لیگ قهرمانان اروپا در فصل ۲۰۱۸/۱۹ شد، در ابتدای این رقابتها تنها با توجه به ضریب خود به عنوان شانزدهمین تیم برتر رتبهبندی شدند. این موضوع به حد زیادی به دلیل آن بود که آنها در دو فصل ۲۰۱۳/۱۴ و ۲۰۱۶/۱۷ در هیچ رقابت اروپایی شرکت نکرده بودند.
هر چند وقت یک بار تیمی که ضریب یوفا بهتری دارد برنده می شود؟
یک روش ساده برای ارزیابی سودمندی گسترده ضرایب یوفا، شامل شمارش تعداد تیمهایی است که در گروه خود در لیگ قهرمانان دارای یکی از دو ضریب بالاتر بوده و با موفقیت به مرحله یک شانزدهم صعود کردهاند، همچنین شمارش تعداد تساویهای حذفی بعدی که توسط تیمهایی با ضریب بالاتر به دست آمده است.
در اینجا آمار مربوط به پنج فصل اخیر در لیگ قهرمانان اروپا را مشاهده می کنید:
این بدان معناست که در طول این مدت، اگر تیمی یکی از دو ضریب برتر را در گروه لیگ قهرمانان خود داشته باشد، در 71.25 درصد مواقع از آن صعود می کند این در حالی است که 57.33 درصد از تساوی های حذفی توسط تیمی با ضریب بالاتر برنده شد.
این می تواند به ترتیب نرخ بازدهی قوی و مناسب در نظر گرفته شود، که در واقع نشان میدهد یک ضریب قوی می تواند به عنوان شاخصی مؤثر در یک کمپین موفق لیگ قهرمانان در نظر گرفته شود. با این حال، این آمار نه تنها به تیم های خاصی توجه نمی کند، بلکه مهمتر از آن، تفاوت ضریب بین این تیمها را نیز در نظر نمی گیرد.
بیشتر بخوانید:استفاده از گل اول برای پیش بینی نتایج لیگ قهرمانان
به منظور ارزیابی دقیق تعداد بارهایی که یک تیم با ضریب یوفا برتر از حریف خود در یک بازی لیگ قهرمانان به پیروزی رسیده است، نتایج 471 مسابقه در طول فصلهای 2017/18، 2018/19، 2019/20 و مرحله گروهی فصل 2020/21 جمعآوری شده است. در این مجموعه داده، ضرایب مورد استفاده مربوط به تیمهایی بودند که در آغاز هر فصل در مسابقات شرکت کرده بودند.
تیمهایی که ضریب یوفا بیشتری داشتند به سه گروه تقسیم شدند؛ تیم هایی که ضریب آنها 0.5 تا 19.5 امتیاز بیشتر از حریفشان (گروه 1)، تیم هایی که ضریب آنها 20 تا 39.5 امتیاز بیشتر بود (گروه 2) و تیم هایی که ضریب آنها حداقل 40 امتیاز بیشتر بود (گروه 3).
براساس دادهها، مشاهدهی فوری (و احتمالاً قابل پیشبینی) نشان می دهد که بین حاشیهی برتری ضریب یوفا که یک تیم در مقابل رقبای خود دارد و میزان پیروزی هایی که آنها در مسابقات لیگ قهرمانان اروپا به دست می آورند، یک تناسب قابل ملاحظه وجود دارد.
با این حال، در حالی که هر سه گروه بیشترین تعداد بازیها را به بردن نسبت دادند تا باخت کنند، این مزیت بین گروه 1 و گروه 3 به سختی قابل تشخیص بود. گروه 3 به میزان کمی بیش از سه برابر تعداد بازیهایی که بردند، باخت کردند. همچنین جالب است توجه کنیم که در کل، تیمی که دارای ضریب برتر بود، بیشترین تعداد مسابقات را برد (54.41٪)، اما در عین حال (24.31٪) از مسابقات را نیز باختند که این میزان بیشتر از تساوی (21.28٪) بود.
ما همچنین می توانیم از زوایای خاص تری به این نتایج نگاه کنیم، از جمله بررسی اینکه آیا هر مزیت فرضی مبتنی بر ضریب، به تیمی که در خانه یا خارج از خانه بازی می کند، وابسته است یا نه.
با این حال، به نظر می رسد رابطهٔ متناسبی که قبلاً شناسایی شده بود در جدول زمانبندی بازیهای در خانه، بدون تغییر باقی می ماند. اما با توجه به نتایج خارج از خانه، این رابطه به طور کامل کاهش مییابد. در واقع، هر دو گروه 1 و گروه 2 نتوانستند در بازیهای خارج از خانه بیشتری نسبت به باخت پیروز شوند و گروه 2 در واقع تعداد کمتری از نظر برد را نسبت به گروه 1 تجربه کرد.
این نشان می دهد که تیم های حاضر در لیگ قهرمانان، بدون در نظر گرفتن محل برگزاری بازی، برای کسب یک مزیت در مقابل رقبا، نیاز به کسب حداقل ۴۰ امتیاز ضریب دارند. این سطح برتری بیشتر در صورتی قابل دستیابی است که تیم مورد نظر حداقل یک فصل از رقابتهای اروپایی در پنج دوره گذشته را از دست داده باشد و/یا به طور مداوم از مرحله گروهی رقابتهای برجسته اروپایی صعود نکرده باشد.
یکی از جوانبی از این مسابقات که می توان به آن توجه کرد، وجود اختلاف در میزان برد بین بازیهای مرحله گروهی و مرحله حذفی است. بر اساس آمار مورد بحث قبلی، انتظار داریم که درصد برد برای مرحله حذفی پایین تر باشد.
در واقع، مجدداً به نظر می رسد که این نشان میدهد برتری ضریب نقش فعال تری در مسابقات مرحله گروهی دارد. اگرچه گروه 2 در مراحل حذفی نسبت به مرحله گروهی نرخ برد بالاتری داشت، اما آنها تنها در بردن مسابقات بیشتر از باخت در گروه دوم موفق بودند.
برای هر سه گروه، تعداد باخت آنها از مرحله گروهی تا مرحله حذفی به طور قابل توجهی افزایش یافت و برای گروه 2 و گروه 3 بیش از دو برابر شد. گروه 1 در واقع نصف بازیهای خود را در مرحله حذفی باخت کرد و این نشان می دهد که ضریب برتر آنها هیچ مزیت قابل تشخیصی را به دنبال نداشت.
آیا ضرایب یوفا ابزار مفیدی برای شرطبندیکنندگان است؟
چندین نکته جالب وجود دارد که توسط داده های بالا مشخص شده است. به نظر می رسد که آنها به طور برجسته نشان می دهند که زمانی که یک تیم در مرحله گروهی در خانه بازی می کند، به احتمال زیاد در بازی لیگ قهرمانان اروپا پیروز می شود.
بنا به ماهیت آنها، معایب بسیاری برای اینکه ضرایب یوفا چقدر مفید هستند وجود دارد.
این به هیچ وجه اطلاعات روشن کننده و قاطعی نیست، با این حال به نظر می رسد تأکید می کند که پیش بینی مسابقات مرحله گروهی آسان تر از مسابقات حذفی است و طبیعتاً به نفع تیمهای با تجربه تر است.
از نظر قابلیت عملی به عنوان منبع، ضریبهای یوفا با محدودیتهای آشکاری همراه هستند. در طول پنج فصل طولانی در فوتبال، باشگاهها و عواملی مانند گروه بازی، کادر مربیگری و وضعیت مالی آنها ممکن است به تغییرات قابل توجهی دچار شوند.
این حقیقت که ضرایب بر اساس تجمع در این بازه زمانی محاسبه میشوند، همچنین می تواند نشان دهد که عملکرد یک تیم در رقابتهای اروپایی یکپارچه تر از واقعیت است، اگرچه به طور ناخواسته.
به عنوان مثال، در آغاز فصل 2020/21، تیم آژاکس با ضریب 69.5 به عنوان بیست و یکمین ضریب برتر یوفا شناخته شد. با این حال، در طی دو فصل، آنها توانستند 49 امتیاز کسب کنند که در آن دورهها به ترتیب به فینال لیگ اروپا و نیمهنهایی لیگ قهرمانان اروپا راه یابی کردند. اما در سه فصل دیگر، آنها نتوانستند به مرحله گروهی لیگ قهرمانان صعود کنند و در یک مرحله دیگر از این رقابتها حذف شدند.
ضرایب همچنین از نظر ترکیب عملکرد در لیگ قهرمانان و لیگ اروپا مورد انتقاد قرار میگیرند و یک شکاف قابل بحث در کیفیت بین این دو وجود دارد. به عنوان مثال، از پنج برنده اخیر لیگ اروپا، هیچ تیمی در فصل بعد نتوانست در مرحله یک هشتم نهایی لیگ قهرمانان پیشرفت کند. همچنین، هیچ ضریبی قادر نخواهد بود تا شکل، صدمات و یا پیشرفتهای دیگری را نشان دهد که ممکن است احتمال برد یک تیم در یک مسابقه خاص را تعیین کند.
از این رو، سودمندی ضرایب یوفا برای شرطبندی کنندگان انفرادی احتمالاً به طور مستقیم با اهمیتی که آنها بر نتایج و روندهای قبلی در شرط بندی فوتبال قائل هستند، مرتبط است.
همانطور که برخی از ابزارهای شرطبندی دیگر مبتنی بر داده هستند، آنها نباید به طور انحصاری برای اطلاعرسانی پیشبینیها استفاده شوند و بطور قاطع باید به عنوان یکی از عوامل تحقیقاتی مهم در جدول زمانبندی بازیهای لیگ قهرمانان در نظر گرفته شوند.
اختصاصی وبسایت فوتبالی
