– مفهوم هیلو
– درسهایی برای آموختن
– آیا تصمیماتی که در شرط بندی میگیرد ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند؟
بسیاری افراد شهودی شرط بندی میکنند. آنها به احساسی که در مورد یک تیم یا بازیکن دارند اعتماد میکنند و بر همین اساس در لحظه، احتمالات موفقیت خود را ارزیابی میکنند. شاید شهود برای حل مشکل کسی که از شما عصبانی است قابل اعتماد باشد، اما برای تصمیم گیری های مربوط به احتمال مناسب نیست و دلیلش هم مفهوم هیلو است. در ادامهی مقاله با ما همراه باشید تا متوجه شوید که نقش مفهوم هیلو در تصمیمات مربوط به شرط بندی چیست.
مفهوم هِیلو
عکس
با این توصیفات اکثر مردم آلن را بیشتر از بن دوست دارند. در این ارزیابی عجیب، خصوصیات هر دو نفر یکی است فقط ترتیب نوشتن آنها برعکس یکدیگر است.
بخش تنبل ذهن ما (که اغلب به آن سیستم 1 گفته میشود) به جای قبول اینکه تنها تفاوت خصوصیات این دو نفر در ترتیب نوشتن آنها است، به دنبال یک همخوانی در ارزیابی صفات میگردد تا سریعا شرح و روایتی منسجم بسازد.
اولین صف مثبت – آلن باهوش است – باعث میشود که ما مشخصهی دوم را هم به پشتوانهی این صفت مثبت، مثبت در نظر بگیریم، و در مورد خصوصیات بن که با صفت حسود شروع شده این قضیه برعکس است. این پدیده مفهوم (اثر) هیلو نام دارد.
به وضوح مشخص است که قضاوتهای شرط بندی تحت تاثیر ترتیب کسب اطلاعات قرار میگیرند.
ارتباط این پدیده با شرط بندی چیست؟ حالا بجای مثال افراد خیالی دو تیم فوتبال یا دو بازیکن تنیس و خصوصیات آنها در بازی و نتیجهی بازی را در نظر بگیرید. به راحتی متوجه میشوید که ترتیب کسب اطلاعات در مورد آنها و اهمیت بازیهای خاص آنها روی تصمیم شما برای شرط بندی تاثیر میگذارد.
فقط این خطا نیست که روی تصمیمات شرط بندی تاثیر میگذارد، سوگیری های “دم دست بودن” و “تصمیمات ذهنی” هم باعث میشوند که افراد به رویدادها/ ایدههایی که راحتتر به یاد میآورند اهمیت بیشتری بدهند. سوگیری “دم دست بودن” تا حد زیادی به قدرت واکنش احساسی ما نسبت به رویدادها بستگی دارد، و وقتی مدت تجربهی این احساسات بیشتر باشد تاثیر این سوگیری هم بیشتر است، مثلا بازیهایی با امتیاز بالا، کلاسیک های پنج ست و غیره.
حالا که با مفهوم هیلو و سوگیری دم دست بودن و تصمیمات ذهنی آشنا شدید مثالهای شرط بندی زیر که این پدیده ها بر آنها تاثیر گذاشته اند را ببینید:
تیم فوتبال برزیل
احترام و ارزشی که تیم فوتبال برزیل دارد این تیم را از تمام تیمهای کشورهای دیگر جدا کرده و باعث شده که عموم مردم بدون یک ارزیابی عینی و واقعی روی این تیم شرط بندی کنند. این یک واقعیت است که تیم سلسائو بیشتر از کشورهای دیگر کاپ جهانی را برنده شده – اما پنج پیروزی آنها در فاصلهی زمانی سالهای 1958-1970 و 1994-2002 رخ داده است، درحالیکه در سه تورنمنت آخر نتوانست به فینال راه پیدا کند.
این دورههای موفقیت که در عصر طلایی پله، کارلوس آلبرتو، ریولینو و غیره شروع شروع شد باعث ایجاد مفهوم هیلو میشود و فرد در مورد تمام تیم های برزیلی همین ذهنیت مثبت را دارد، و سوگیری “دم دست بودن” هم تاییدی بر این امر است که یادآوری گلهای استثنائی بسیار راحت است، مخصوصا گل تورنمنت سال 1970 در مکزیک.
شاید نسل جوان خیلی با وقایع 40 سال پیش آشنا نباشند، اما رسانه ها با تبلیغ مهارت خارق العادهی بازیکنان برزیلی (سوگیری تاییدی) این ایده را در ذهن این نسل روشن میکنند. این همخوانی در ارزیابی باعث ایجاد روایت و شرحی منسجم میشود: “برزیل ماهرترین بازیکنان دنیا را تعلیم میدهد – پس تمام بازیکنان برزیلی ماهر هستند”.
⦁ روانشناسی شرط بندی: دورهی آموزشی فشرده برای شرط بندان حرفه ای علاقه مند
جالب اینجاست که حذف آنها از جام جهانی 2014، که خود برزیل میزبان بازی ها بود و با نتیجهی افتضاح 7 بر 1 به تیم آلمان، یعنی برندهی نهایی بازی، باخت، شاید باعث از بین رفتن یا حداقل کمتر شدن تاثیر هالو شود.
مفهوم هیلو به یک مسالهی دیگر هم اشاره دارد و توضیح میدهد که چرا به یکی از بازیکنان سابق مشهور که اکنون در کار مدیریت است بیش از حد بها میدهیم. از نظر آماری هیچ اطلاعاتی نداریم که نشان دهد هر بازیکن موفق الزاما میتواند یک مدیر موفق هم باشد. کارک هیوز یکی از بازیکنان فوق العاده ی تیم های منچستر یونایتد و چلسی بود، اما انتظار میرود به عنوان یک مدیر هم به همین سطح از موفقیت برسد. مفهوم هیلو به دلیل موفقیتهای برجسته ایجاد میشود و باعث میشود که بسیاری از کلوب ها، طرفداران و شرط بندان در زمان انتخاب تیم انتظاری فراتر از واقعیت داشته باشند. این مساله در کتاب مانیبال و در فیلمی با همین نام هم به نمایش گذاشته شده است.
هیلوی معکوس
مفهوم هیلو میتواند برعکس هم عمل کند. اگر اولین احساسی که نسبت به هتل خودتان در تعطیلات دارید ناخوشایند باشد، ممکن است در مورد تمام تجربیات دیگری که در تعطیلات خواهید داشت هم احساسی منفی داشته باشید. در شرط بندی، یک بازی بد میتواند ارزیابیهایی که در آینده باید داشته باشید را هم تحت تاثیر قرار دهد.
ذهن شهودی ما با ارزش و بسیار قدرتمند است، و اغلب میتواند با درک خطر، زندگی ما را نجات دهد.
بعد از اینکه روری مکلروی در دور آخر US Masters چهار ضربهی آخر را خراب کرد، به عنوان بدترین بازیکن در تیتر روزنامه ها معرفی شد. قبل از تورنمنت یکی از ستاره های ورزشی بود، اما دور 80 – که به خاطر آشفتگیهای گلف باز جوان به راحتی میتوان آن را به یاد آورد – باعث شد که دیدگاه بسیاری از شرط بندان در مورد او تغییر کند. هر شرط بندی که توانسته بود قضاوت عاقلانه تری داشته باشد سود کرد، زیرا این بازیکن دو ماه بعد با هشت ضربه توانست US را ببرد، و سپس در سال 2012 دومین قهرمانی خود را در بازیهای قهرمانی US PGA به دست آورد.
اگر این اتفاقات بر عکس رخ میداد –یعنی اول به دو قهرمانی میرسید و سپس در دور آخر مسترز شکست میخورد – ارزیابی ما از عملکرد او در بازیهای بعدی بسیار بهتر میشد. وقتی مکلروی در دور دوم بازی کلاسیک هوندا با هفت ضربه بیشتر از پار (Par) این دوره را ترک کرد همه نسبت به او ذهنیت بدی پیدا کردند. بر اثر تاثیر هالو، خاطرهی موفقیت برجستهی او در بازی های بعدی باعث شد که شرط بندان در مورد شانس موفقیت او در آینده نظر بهتری داشته باشند.
درسهایی برای آموختن
ذهن شهودی ما با ارزش و بسیار قدرتمند است، و اغلب میتواند با درک خطر، زندگی ما را نجات دهد. اما، وقتی پای ارزیابیهای آماری در میان باشد ذهن شهودی یک نقطه ضعف واقعی است. ما باید با به کار گرفتن ذهن پرکار (سیستم 2) ذهن شهودی را فریب دهیم.
⦁ اعمال خرد جمعی بر شرط بندی های ورزشی
قبل از انتخاب شرط بندی، باید آگاهانه سه ضد-برهانی که در ارزیابی ارزش با آن روبرو میشوید را در نظر بگیرید و تا جایی که میتوانید از دادههای عینی استفاده کرده و نمونهای بزرگ داشته باشید، و جریان رسانه ها که اغلب روایتهای ساده گرانهای دارند را نادیده بگیرید.
شرط بندانی که به جنبههای روانشناسی مثل مفهوم هیلو علاقه دارند شاید بخواهند که دانش جدید خود در این مورد را به اشتراک بگذارند، اما این بدان معنا نیست که میتوانند تاثیر هالو را برای انتخاب بازیکن یا تیم ورزشی خود تعدیل و اصلاح کنند. امتحان برای این نیست که بفهمید آیا حقیقت جدیدی یاد گرفته اید یا نه، بلکه برای این است که بدانید آیا درک شما برای رویارویی با وضعیتهایی که در آن هستید تکامل پیدا کرده است یا نه.
منبع مقاله: پیناکل
ترجمه اختصاصی از فوتبالی