– چرا بازیکنان هنگام باخت بهتر عمل میکنند؟
– ضرر گریزی برای شرطبندان به چه معناست؟
ورزشکاران حرفه ای، از جمله گلفبازان، فوتبالیستها و ستارههای تنیس، برای رسیدن به پیروزی در هر مسابقه از تمام توان خود استفاده میکنند. باخت برای هر ورزشکار حرفهای ناگوار است، اما باید به این نکته توجه داشت که آنها با مواجهه با شکستها، میتوانند از طریق ارزیابی خود، بهبود یابند و در مسابقات آتی بهتر عمل کنند.
با توجه به روانشناسی پشت “ضرر گریزی”، انسانها از دور شدن از چیزهایی که ممکن است ضرر برایشان داشته باشد، نفرت دارند. به عبارت دیگر، همگی ما تمایل داریم که از باخت و شکست دوری کنیم و به جای آن، به دنبال پیروزی و موفقیت باشیم. در واقع، این یک الگوی شناختی است که برای انسانها به وجود آمده است و باعث میشود که در مواقعی که باید با خطر و ریسک مواجه شوند، برای اجتناب از باخت، بیشتر تلاش کنند.
در تحقیقات زیادی که در این زمینه انجام شده است، نتایج متفاوتی به دست آمده است. اما یکی از قوی ترین نمونه های آن در دنیای ورزش، در تور PGA برای گلف بازان حرفه ای قابل مشاهده است. این ورزشکاران، برای اجتناب از باخت و به عنوان بازنده شناخته شدن، بسیار سخت تلاش میکنند و به دنبال پیروزی هستند. به همین دلیل، در مواقعی که در تلاش برای اجتناب از باخت هستند، عملکرد بهتری نسبت به مواقعی که فقط به دنبال پیروزی هستند، دارند.
از این رو، میتوان گفت که ضرر گریزی، به عنوان یک الگوی شناختی، تأثیر بسیاری بر روی رفتار و عملکرد انسانها در مواقعی که باید با خطر و ریسک مواجه شوند، دارد. در ورزش، این الگو به خوبی دیده میشود و ورزشکاران، برای اجتناب از باخت، بیشتر تلاش میکنند و به دنبال پیروزی هستند.
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط دوین پوپ و موریس شوایتزر، که بعد از بررسی 2,525,161 ضربه توپ در تور PGA در بازه زمانی بین سالهای 2004 تا 2009 انجام شد، مشخص شد که تعداد قابل توجهی از ضربه ها به منظور تساوی، نسبت به تلاش برای کسب یک امتیاز، انجام شدهاند. در واقع، 82.9 درصد از ضربهها با موفقیت تکمیل شدند، در حالی که تنها 28.3 درصد از تلاشهای برای کسب امتیاز به نتیجه مطلوب رسیدهاند و بقیه به دلیل اشتباهاتی که انجام دادهاند، از دست رفتهاند.
بنابراین، این تحقیق نشان می دهد که در مواقعی که هدف، تساوی است، ورزشکاران به دلیل ترس از باخت، به جای تلاش برای کسب یک امتیاز، به تساوی رضایت میدهند. این امر نشان دهنده تأثیر قابل توجهی است که ترس از باخت بر روی رفتار و عملکرد ورزشکاران در مسابقات دارد. به عبارت دیگر، در مواقعی که ورزشکاران به دنبال کسب امتیاز هستند، ترس از باخت میتواند باعث اشتباهات و ناکامیهایی شود که مانع از رسیدن به هدف میشوند.
در واقع، تحقیقات نشان میدهد که در مواقعی که ورزشکاران به دنبال کسب امتیاز هستند، تفاوت قابل توجهی بین تلاشهای زدن توپ به حفره و تلاشهای کسب امتیاز استاندارد وجود دارد. حتی در صورتی که تفاوت فاصلهها در نظر گرفته شود، بازیکنان گلف درصد بیشتری از ضربات را به منظور کسب امتیاز استاندارد انجام میدهند.
دلیل این امر میتواند ترجیح ورزشکاران برای تکمیل ضربات با شانس بیشتر برای رسیدن به هدفشان باشد. به عبارت دیگر، ورزشکاران، به دلیل تمرکز بیشتر بر روی کیفیت و دقت ضربات خود، برای کاهش خطاهای احتمالی، به دنبال تکمیل ضرباتی با فاصله کمتر از حفرهها هستند. این نکته ممکن است در مواقعی که ورزشکاران به دنبال تساوی هستند، به شکلی متفاوت بیان شود و ورزشکاران در این حالت به دنبال تکمیل ضربات با شانس بیشتری برای رسیدن به حفرهها هستند.
بنابراین، علت این تفاوت بین تلاشهای زدن توپ به حفره و تلاشهای کسب امتیاز استاندارد، در ترجیح ورزشکاران برای تکمیل ضربات با شانس بیشتر برای رسیدن به هدفشان و دقت بیشتر در ضربات آنها قابل توجه است.
نظریهپردازان معتقدند که ضررگریزی ممکن است به عنوان یک عامل مؤثر در تفسیر رفتار بازیکنان گلف در مواقعی که به دنبال کسب امتیاز هستند، نقش داشته باشد. در این موقعیتها، بازیکنان به دو شکل میتوانند ضربه بزنند: ضربه به حفره و ضربه به منطقهای که امتیاز استاندارد را به آن میرساند. در هر دو حالت، بازیکن در یک ضربه بدتر از قبلی قرار گرفته است، اما از نظر روانی، داشتن توپ در حفره به عنوان “از دست دادن یک نقطه” شناخته میشود، در حالی که گرفتن یک بوگی به عنوان از دست دادن یک امتیاز در نظر گرفته میشود (یکبار).
بنابراین، به نظر میرسد که بازیکنان گلف در موقعیتهایی که به دنبال کسب امتیاز هستند، به تفکیک بیشتری برای از دست دادن امتیاز و یا نقطه تمرکز میکنند. با توجه به این موضوع، در مواقعی که بازیکنان از دست دادن یک امتیاز را تجربه میکنند، احساس کنترل بیشتری میکنند و میتواند اثرات مثبتی بر روی روحیه و اعتماد به نفس آنها داشته باشد. به عبارت دیگر، ضررگریزی ممکن است در تقویت اعتماد به نفس بازیکنان گلف در مواقع باخت و بهبود عملکرد آنها در بازی اثرگذار باشد.
در بازی گلف، مسئله ضررگریزی به یکی از موضوعاتی تبدیل میشود که میتواند تأثیر بسزایی در عملکرد بازیکنان داشته باشد. به طور کلی، ضررگریزی معمولاً باعث میشود که بازیکنان در هنگام ضربه زدن، تمایلی به انتخاب راههای کم خطر و کم آسیب داشته باشند.
در صورتی که بازیکن از دست بدهد، تمایلش به ضربههای نزدیک و آرام شدن است. این رفتار معمولاً باعث میشود که بازیکن به طور نامشروعی، تلاش کند تا ضرر خود را جبران کند، و در نتیجه، ضربههای کوتاهتری به توپ وارد کند.
از طرفی، ضربه زدن بیش از حد نیز می تواند باعث شود که بازیکن در وضعیت بدتری قرار بگیرد. زمانی که بازیکن در تلاش برای جبران ضرر خود است، تمایل دارد ضربه بیشتری را به توپ وارد کند و در نتیجه، ممکن است وضعیتش بهبود نیابد و حتی به سمت بدتر شدن حرکت کند.
بنابراین، در بازی گلف، باید توازن مناسبی بین ضررگریزی و تناسب در ضربه زدن حفظ شود. بازیکنان باید به عنوان یک بازیکن حرفهای، توانایی مدیریت و کنترل تمامی شرایط را داشته باشند و در هنگام ضربه زدن، بر اساس شرایط فعلی بازی، تصمیمگیری کنند.
ضررگریزی نسبت به ورزش های دیگر
ضرر گریزی یک پدیده قابل سنجش در گلف است که تأثیر زیادی بر انواع ورزش ها و شرایط مختلف دارد. مثلاً پایان مسابقات فوتبال یک مثال واضح از این تأثیر است.
وقتی یک تیم در حال پیروزی است، تمایل دارد به جای حمله، بیشتر به حالت دفاعی تمرکز کند تا برتری خود را حفظ کند. این در حالی است که ساختار لیگ به تیمهایی که در امتیازات برتری دارند (تفاوت گل) یا در بازیهای رفت و برگشت که امتیازات کلی میتواند حیاتی باشد، پاداش میدهد.
در برابر منطق سالم، این مسئله نیز قرار دارد که تیمهایی که به خوبی عمل کردهاند و روش اصلی آنها برای کسب برتری، موفقیت آمیز بوده است، تاکتیکهای خود را تغییر میدهند.
نظریه وقف، به این معنی است که پس از کسب موفقیت، فرد یا تیم ممکن است به سمت ضررگرایی متمایل شود. در واقع، تغییر در تاکتیک بازی نیز به این نکته اشاره دارد. به عنوان مثال، در فوتبال؛ زمانی که تیم بازی را با نتیجۀ ۰-۰ شروع میکند و سپس یک گل به ثمر میرساند، ممکن است تصمیم بگیرد که روی تاکتیک دفاعی خود تمرکز کند و به جای حمله، سعی کند برتری خود را حفظ کند.
وقتی تیمی در بازی با تفاضل یک گل نسبت به حریف خود پیشی گرفته باشد، تمایل آنها به کسب گلهای بیشتر کاهش مییابد. این به این دلیل است که افزایش یک گل در برابر تفاضل یک گل برتری، تفاوت چندانی ایجاد نمیکند. به عبارت دیگر، یک برد با دو گل نسبت به یک برد با یک گل، تفاوت چندانی ندارد، اما دو برد در برابر یک تساوی ارزش بیشتری دارند. بنابراین، برای تیمها در این شرایط، حفظ برتری مهمتر از گلزنی بیشتر است.
در مسابقات رفت و برگشت، ضررگریزی میتواند نقش مهمی در تعیین تاکتیک بازی تیمها داشته باشد. اغلب در مسابقات حساس، تیمهای مهمان به دلیل فضای محدود، به سمت تاکتیک دفاعی و ضد حمله متمایل میشوند. از سوی دیگر، تیمهای میزبان با تمرکز بر جلوگیری از دریافت گل خارج از خانه، به دنبال حفظ ارزش و تثبیت نتیجه خود هستند. در نتیجه، ضررگریزی به عنوان یک تاکتیک موثر در مسابقات رفت و برگشت، توسط تیمها به کار گرفته میشود.
نقطه عطف(معیار)، نه سه نقطه
اجتناب از واگذاری در بازی فینال بازیهای رفت و برگشتی، مثال خوبی از این است که چگونه نه تنها برای نتیجه نهایی که میتواند تحتتاثیر ضررگریزی قرار گیرد، بلکه بر نتیجه مطلوب نیز تأثیر میگذارد.
اگر تیمی انتظار دارد در یک بازی 3-0 پیروز شود، تیم ممکن است از هر چیزی به جز نتیجه نهایی ضررگریز باشد. این بدین دلیل است که امتیاز یک “نقطه عطف(معیار)” است – نتیجه ای که تیم انتظار دارد به آن برسد. هر چیزی که کمتر از آن نتیجه باشد، ناامید کننده خواهد بود. بعلاوه، اگر یک تیم میزبان در یک بازی جام حذفی بخواهد از تسلیم شدن (واگذاری) اجتناب کند، ضررگرسزی نه تنها در مورد نتیجه بازی بلکه در مورد گل خوردن نیز صدق می کند.
نمونه ای از ضرر گریزی برای تنیس
یکی از بزرگترین نمونه های ضرر گریزی در تنیس معمولاً دو بار در هر بازی سرویس، رخ می دهد. ستارههای تنیس در سراسر مجموعه (و تقریباً بدون استثنا) از سرویس دوم کندتر برای جلوگیری از خراب کردن هر دو سرو و از دست دادن خودکار امتیاز استفاده میکنند.
با این حال، در حالی که تنها 65٪ از اولین سرویس ها به داخل وارد می شوند، اما 75 درصد از این امتیازها به نفع سرور زن است. برای سرویس های دوم، نتیجه 50/50 است. این بدان معناست که درصد برد بالقوه برای یک سرویس اول سریع و یک سرویس دوم آهسته، 64.5 درصد است. اگر از دو سرویس سریع استفاده شود، 65.8 درصد است.
ضررگریزی و شرط بندی کنندگان
ضررگریزی تنها به گلف بازان حرفه ای و تیمهای فوتبال محدود نیست، بلکه شرطبندیکنندگان نیز ممکن است از آن تأثیر بپذیرند و در نتیجه، تصمیمات غیرمنطقی اتخاذ کنند. در هفتههای آینده، به تفصیل در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.
اختصاصی وبسایت فوتبالی
